Restlegaat vs. Legaat onder voorwaarde

Wanneer men een testament opstelt, wenst men vaak meerdere personen te begunstigen.

Het komt voor dat men meerdere personen achtereenvolgens bepaalde goederen wil geven of personen enkel in bepaalde omstandigheden wenst te begunstigen.

Er bestaan meerdere mogelijkheden om dit resultaat te bereiken, waaronder het restlegaat en het legaat onder voorwaarde.

1. 1. 1. Het restlegaat

Het restlegaat maakt het mogelijk om twee keer over dezelfde goederen te beschikken. In het testament worden dan twee begunstigden aangeduid, waarbij de eerste begunstigde in eerste instantie bepaalde of alle goederen erft. Hetgeen er overblijft van deze goederen na het overlijden van de eerste begunstigde, gaat vervolgens naar de tweede begunstigde.

Het restlegaat kan aldus een geschikte oplossing zijn voor achtereenvolgende verkrijgingen.

Het is echter belangrijk op te merken dat de eerste begunstigde wel steeds alle goederen die hij verkregen heeft via het testament gedurende zijn leven kan verbruiken, waardoor het niet zeker is of de tweede begunstigde ooit iets zal krijgen, laat staan dat het duidelijk is hoeveel hij zal krijgen. De eerste begunstigde kan immers volledig beschikken over de gekregen goederen.

Bovendien leidt het restlegaat tot een dubbele heffing in de erfbelasting. De eerste begunstigde betaalt erfbelasting op hetgeen hij verkrijgt en de tweede begunstigde betaalt nogmaals erfbelasting op het residu.

1. 1. 2. Legaat onder voorwaarde

Indien u wil vermijden dat de eerste begunstigde alle goederen verbruikt en er niets meer overblijft voor de tweede begunstigde of indien u wenst dat de rechtspositie van de tweede begunstigde wordt verstevigd, kan u kiezen voor het legaat onder voorwaarde.

Bij een legaat onder voorwaarde, krijgt de eerste begunstigde de goederen onder ontbindende voorwaarde, terwijl de tweede begunstigde de goederen onder opschortende voorwaarde zal verkrijgen. De ‘voorwaarde’ is dezelfde voor beide begunstigden. De eerste begunstigde zal onmiddellijk de gelegateerde goederen erven. Pas wanneer de voorwaarde zich vervult, zal de tweede begunstigde erven. Als de voorwaarde zich echter niet vervult, zal de tweede begunstigde niet erven.

Een ‘voorwaarde’ zou bijvoorbeeld kunnen bestaan in het huwelijk van de eerste begunstigde. De eerste begunstigde krijgt de goederen onmiddellijk bij het overlijden van de testator, doet de ontbindende voorwaarde zich voor, nl. de eerste begunstigde treedt in het huwelijk, dan gaan de goederen naar de tweede begunstigde. Indien de voorwaarde niet tot vervulling komt, nl. de eerste begunstigde huwt niet, dan vervalt het tweede legaat.

In tegenstelling tot bij een restlegaat, zal er dus bij een legaat onder voorwaarde slechts één definitieve begunstigde zijn. Bij een legaat onder voorwaarde hebben de eerste en de tweede begunstigde principieel recht op dezelfde waarde.

Het legaat onder voorwaarde creëert vaak een periode van rechtsonzekerheid. Afhankelijk van de gestelde voorwaarde, kan meestal pas na enige tijd worden beoordeeld wie uiteindelijk de definitieve begunstigde van het legaat zal zijn.

Het is daarom van belang een legaat onder voorwaarde goed te formuleren.  Als de eerste begunstigde zou hebben beschikt over de goederen en daarna blijkt dat hij niet de definitieve begunstigde is, worden deze beschikkingen in principe teniet gedaan.

Hierop zijn evenwel veel verzachtingen mogelijk, zodat de bevoegdheid van de eerste begunstigde niet volledig wordt uitgehold.

Een legaat onder voorwaarde dat goed geformuleerd is, kan op deze manier wel een techniek zijn om bepaalde goederen binnen de familie te behouden.

1. 1. 3. Conclusie

Een restlegaat en een legaat onder voorwaarde kunnen goede alternatieven zijn voor elkaar.

Het restlegaat is in principe eenvoudig en de formulering dient niet moeilijk te zijn.

Een legaat onder voorwaarde is complexer en de formulering ervan verdient meer aandacht, doch het kan eveneens een volwaardig planningsinstrument vormen.

De voor- en nadelen van beide instrumenten dienen steeds overwogen te worden wanneer u een testament wenst op te stellen om de overgang van uw vermogen naar de volgende generaties te regelen.

Indien u vragen heeft over vermogensplanning of een vrijblijvend advies wenst, staan de advocaten van Eska Law u graag bij.