Het gebeurt jammer genoeg vaak dat personen iets voorhebben waardoor zij naar een toestand van wilsonbekwaamheid evolueren, denk maar bv aan dementie. Een persoon dat wilsonbekwaam is kan zelf geen beslissingen meer nemen omdat hij/zij geen besef heeft over de gevolgen van deze beslissingen. Om deze reden is het belangrijk om deze personen preventief te gaan beschermen. Er zijn drie verschillende manieren: via een buitengerechtelijke bescherming, via een gerechtelijke bescherming of via voorafgaande wilsverklaringen.
Buitengerechtelijke bescherming
Één van de mogelijkheden om de persoon in kwestie te gaan beschermen is via een zorgvolmacht. Hierbij geef je aan één of meerdere personen de bevoegdheid om specifieke of algemene handelingen te stellen over uw vermogen of uw persoon. Er wordt gesproken van een buitengerechtelijke bescherming omdat er hier geen sprake is van een tussenkomst van de rechtbank bij het opstellen van de zorgvolmacht. Wel kan de rechtbank een rol spelen wanneer er zich een probleem rijst met de uitvoering van de zorgvolmacht.
De voorwaarde om een zorgvolmacht op te stellen is dat de lastgever (de persoon die de zorgvolmacht geeft) nog wilsbekwaam is op het moment dat de zorgvolmacht wordt opgesteld. Een voordeel van de zorgvolmacht is dat de lastgever kiest wanneer de volmacht uitwerking krijgt. Het is dus perfect mogelijk om de zorgvolmacht uitwerking te laten krijgen op moment dat de lastgever nog wilsbekwaam is. Daarnaast is het ook belangrijk dat de lastgeving wordt geregistreerd in het Centraal register voor lastgevingen. In de hypothese dat de zorgvolmacht niet geregistreerd is, kan deze geen uitwerking krijgen op het moment dat de lastgever wilsonbekwaam wordt geacht.
In een zorgvolmacht kan je allerlei zaken gaan regelen, zoals deze die betrekking hebben op de goederen als deze die betrekking hebben op de persoon. Denk bij de goederen bijvoorbeeld aan het verhuren van een appartement voor een periode van minder dan 9 jaar (daad van beheer) of het aankopen van een nieuw appartement (daad van beschikking). In de zorgvolmacht kan je dan bepalen dat de woning moet verkocht worden bij de 85e verjaardag van de lastgever. Bij de zaken die betrekking hebben op de persoon kan dit gaan over bijvoorbeeld het toezien of de rechten van de patiënt wel worden geëerbiedigd.
Gerechtelijke bescherming
Er wordt gesproken van een gerechtelijke bescherming omdat hier wél sprake is van de tussenkomst van een rechter. Het is de rechter die de taken van de bewindvoerder bepaalt. Er wordt een bewindvoerder aangesteld die via vertegenwoordiging of bijstand een deel van de taken op zich neemt. Dit wil zeggen dat hij ofwel de beslissingen in de plaats van de persoon zelf neemt (vertegenwoordiging) of hij verleent louter bijstand.
Omdat het gaat over zaken die betrekking hebben over uw goederen of uw persoon, kan het wenselijk zijn om op voorhand een voorkeur te geven over die de bewindvoerder precies moet zijn. Dit gebeurt via een verklaring van voorkeur. De bewindvoerder kan onder andere een familielid of echtgenoot zijn. Doch hoeft dat niet altijd zo te zijn. Deze verklaring moet opgenomen worden in een centraal register dat wordt bijgehouden door de Fednot.
Belangrijk is dat de verklaring van voorkeur geen testament is. Dit wil zeggen dat ze enkel uitwerking heeft tijdens het leven van de te beschermen persoon. Zodra deze persoon overleden is, valt het statuut van bewindvoering weg.
Betreffende de inhoud van de bewindvoering, kunnen deze dezelfde zijn als dat van de zorgvolmacht (zie hiervoor).
Voorafgaande wilsverklaring
Een wilsverklaring is een document waar je zelf aangeeft wat er moet gebeuren wanneer je in een bepaalde toestand terechtkomt waar je jezelf niet meer kan uitdrukken. Deze verklaringen hebben dus slechts uitwerking wanneer je door bijvoorbeeld een ziekte wilsonbekwaam wordt.
Het is mogelijk om een voorafgaande negatieve wilsverklaring te maken waarbij je op voorhand nauwkeurig aangeeft dat je in geval van onherroepelijke wilsonbekwaamheid alle of bepaalde medische onderzoeken en/of behandelingen niet wenst te krijgen. De arts van deze persoon is dan ook verplicht om je wensen hierover te eerbiedigen.
Daarnaast heb je ook de voorafgaande wilsverklaring euthanasie die enkel geldt wanneer je in een onomkeerbare comateuze toestand zou verkeren. Hierbij gelden tal van voorwaarden zoals bv het ondertekenen van de wilsverklaring door twee getuigen. Belangrijk hierbij is dat de arts niet verplicht is om deze verklaring te volgen. Hij kan dus weigeren om euthanasie uit te voeren.
Indien u meer informatie wilt omtrent dit onderwerp, aarzel niet om ons te contacteren.
Bron: notaris.be