Er zijn vele redenen waarom mensen elkaar plezieren met een geschenk. Denk bijvoorbeeld aan een envelopje met geld voor verjaardagen, feestdagen, … Kan dergelijk geschenk beschouwd worden als een belastbare schenking en zijn er fiscale of erfrechtelijke gevolgen aan verbonden?
Een gelegenheidsgeschenk en een belastbare schenking zijn twee te onderscheiden begrippen.
Om te spreken over een gelegenheidsgeschenk dienen twee voorwaarden vervuld te zijn:
-
-
- Het is een cadeau dat wordt gegeven, naar aanleiding van een speciale gebeurtenis;
- Het geschenk staat in verhouding tot het vermogen van de schenker.
-
Een belastbare schenking voldoet niet aan bovenstaande twee vereisten. Zo dient deze niet te gebeuren in het kader van een speciale gebeurtenis en niet in verhouding te staan tot het vermogen van de schenker. Doorslaggegevend is dat de belastbare schenking expliciet aanvaard wordt door de begunstigde ervan, een vereiste die niet aanwezig is bij een gelegenheidsgeschenk.
In de Belgische wetgeving wordt niet gewerkt met een bepaald grensbedrag om het verschil tussen een gelegenheidsgeschenk en een belastbare schenking te concretiseren. Een praktische vuistregel die aanvaard wordt, is de 1%-regel. Deze houdt in dat u via gelegenheidsgeschenken jaarlijks maximaal 1% van uw totale vermogen (roerend en onroerend samen) kan weggeven als cadeau. Dit betreft evenwel een globaal budget voor al uw kinderen, kleinkinderen of andere begunstigden samen.
Het onderscheid heeft zowel fiscaalrechtelijk belang als erfrechtelijk belang.
Een gelegenheidsgeschenk en een belastbare schenking worden op fiscaalrechtelijk vlak anders behandeld door de fiscus. Het begrip ‘belastbare schenking’ spreekt voor zich, dergelijke schenking is onderworpen aan een schenkbelasting. Een gelegenheidsgeschenk gebeurt daarentegen belastingvrij.
Op de schenkbelasting bij belastbare schenkingen bestaan er echter uitzonderingen, met name voor schenkingen die niet verplicht geregistreerd moeten worden (bv. handgift en bankgift). Deze schenkingen zijn niet onderworpen aan een schenkbelasting, tenzij de schenker komt te overlijden binnen de drie jaar volgend op een niet-geregistreerde schenking. In dit geval zal de schenking nog belast worden in de erfbelasting.
Op erfrechtelijk vlak wordt er ook verschillend mee omgegaan. Een gelegenheidsgeschenk wordt beschouwd als een gewone uitgave van de schenker die definitief is. Dit heeft tot gevolg dat er geen rekening mee wordt gehouden bij de vereffening en verdeling van de nalatenschap van de schenker.
Met belastbare schenkingen wordt daarentegen wel rekening gehouden bij de vereffening en verdeling van de nalatenschap van de schenker daar een schenking veelal aan een kind gebeurt en dit in principe als voorschot op erfdeel, tenzij anders bepaald in de schenkingsakte. De begunstige van de schenking moet dan de schenking inbrengen in de nalatenschap of de andere erfgenamen kunnen de inkorting vragen. Op deze manier zal de schenking dan verrekend worden met het erfdeel. Twee opmerkingen kunnen hierbij nog worden gemaakt, namelijk dat schenkingen aan kleinkinderen in principe buiten erfdeel worden gedaan aangezien zij geen reservataire erfgenamen zijn en schenkingen tussen echtgenoten zijn ten allen tijde herroepbaar als ze buiten het huwelijkscontract gebeuren.
In de huidige maatschappij komt het steeds minder vaak voor dat er daadwerkelijk gewerkt wordt met een envelopje met cash geld in. Mensen geven tegenwoordig vaker de voorkeur aan een bankoverschrijving. Ook een bankoverschrijving kan perfect beschouwd worden als gelegenheidsgeschenk. Het is aangewezen hierbij het woord ‘schenking’ niet te gebruiken, maar eerder te werken met een mededeling zoals ‘Voor je verjaardag’ of ‘Gelukkig Nieuwjaar’. Gebruikt u toch het woord ‘schenking’, dan houdt dit het gevaar in dat de fiscus het gelegenheidsgeschenk zal kwalificeren als belastbare schenking en dit met alle gevolgen van dien.