Vanaf 1 januari 2025 gaat de Vlaamse Codex Dierenwelzijn van kracht, als een laatste toevoeging aan de dierenwelzijnswetten van de regio’s in België en andere landen zoals Luxemburg, Oostenrijk, Frankrijk en Duitsland.
De vraag is natuurlijk wat er precies zal veranderen, en of die veranderingen vooral theoretisch of ook praktisch van aard zijn.
De Codex is in de eerste plaats een modernisering van de Dierenwelzijnswet uit 1986. Veel bepalingen zijn simpelweg overgenomen uit deze oude wet, maar er zijn ook aanpassingen doorgevoerd om beter aan te sluiten bij de huidige tijd, en er zijn zelfs nieuwe regels ingevoerd. De belangrijkste veranderingen worden hieronder kort toegelicht.
Een belangrijke wijziging is het verbod op het vangen van wilde dieren met de bedoeling ze te verkopen. Dit verbod geldt niet alleen voor grote wilde dieren zoals beren of lynxen, maar ook voor kleinere dieren zoals vissen of konijnen. Er zijn echter uitzonderingen voor bijvoorbeeld dierentuinen, asielcentra en zwerfdierenopvang.
Daarnaast is er een nieuwe regel die de minimale leeftijd voor het kopen van dieren verhoogt van 16 naar 18 jaar. Dit is een belangrijke stap in het beschermen van dieren tegen impulsieve en ondoordachte aankopen.
Een andere vernieuwing is het verbod op het gebruik van lijmvallen voor het vangen van ratten en muizen. Dit zijn vallen waarbij het dier vast komt te zitten aan een kleverig oppervlak, wat leidt tot onmenselijke pijn en lijden.
Verder is er een strengere regel voor het slachten van dieren thuis. Dit wordt verboden, behalve voor landbouwers en andere vakbekwame personen die over een verdovingstoestel beschikken.
Een meer administratieve wijziging is de verplichting voor elke lokale politiezone om een verantwoordelijke voor dierenwelzijn aan te stellen. Deze persoon zal fungeren als aanspreekpunt voor andere betrokken partijen, zoals Dierenwelzijn Vlaanderen.
Daarnaast zijn er ook maatregelen die pas later in werking treden. Zo zal vanaf 1 januari 2026 de verkoop van dieren op markten verboden zijn, vanaf 1 januari 2029 moeten dieren die buiten worden gehouden altijd over beschutting beschikken, en vanaf 1 januari 2036 is het verboden om kippen in kooien te houden bij commerciële boerderijen. Bovendien wordt het doden van eendagskuikens verboden, maar de inwerkingtreding van deze regel moet nog worden vastgesteld door de Vlaamse regering.
Veel mensen zijn zich waarschijnlijk niet bewust van de regels in de Vlaamse Codex Dierenwelzijn. Zo is het bijvoorbeeld verboden om foie gras te produceren zoals we dat traditioneel kennen, zijn dierproeven verboden als de resultaten ook met andere methoden kunnen worden behaald, en mag een particulier zijn huisdier niet kunstmatig kleuren – iets wat soms gebeurt bij mensen die hun witte poedel roze verven voor grappige social media-posts.
Het probleem is echter dat veel burgers zich niet voldoende bewust zijn van de wetgeving rond dierenwelzijn. Hoewel de Codex zich voornamelijk richt op professionals, speelt de invloed van de individuele burger zeker een rol.
Dr. Elien Verniers wijst in *De Juristenkrant* op het feit dat de nieuwe regelgeving weinig zal veranderen als deze niet ook daadwerkelijk in de praktijk wordt toegepast. Hoewel de Codex onmiskenbaar het doel heeft om het respect voor dieren te bevorderen, zal de toekomst moeten uitwijzen of dit respect zich ook daadwerkelijk vertaalt in concrete verbeteringen. De wetgeving is er, maar zoals bij alles wat met natuur en dieren te maken heeft, wordt het hoog tijd om deze ook daadwerkelijk in de praktijk te brengen.
https://codex.vlaanderen.be/PrintDocument.ashx?id=1039852&datum=&geannoteerd=false&print=false
E. Verniers, “Een inkijk in de Vlaamse codex dierenwelzijn”, De Juristenkrant, 6 november 2024, 28e jaargang