Sinds 1 januari 2023 heeft het verbintenissenrecht een hervorming ondergaan. Vóór 1 januari 2023 weigerde het Hof van Cassatie om de imprevisieleer toe te passen. Doch is er een evolutie en is dit nu verwerkt in artikel 5.74 nieuw Burgerlijk Wetboek.
De vraag is wat de imprevisieleer exact inhoudt. Volgens deze leer moeten of kunnen overeenkomsten worden heronderhandeld wanneer zich sinds de contractsluiting nieuwe omstandigheden hebben voorgedaan die het aanvankelijk voorziene contractuele evenwicht ernstig wijzigen.
Vooraleer deze leer kan worden toegepast, dienen er verschillende voorwaarden te zijn voldaan.
Als eerste moet er sprake zijn van een omstandigheid die ervoor zorgt dat het moeilijk is voor de partij om zijn/haar verplichtingen vervat in de overeenkomst na te komen. Belangrijk is evenwel dat deze omstandigheid pas boven het licht komt na contractsluiting en dus onvoorzienbaar was bij het sluiten van het contract.
Het is echter niet mogelijk om deze leer toe te passen wanneer deze omstandigheid voorzienbaar was. Een omstandigheid die zou ingeroepen kunnen worden is bijvoorbeeld een pandemie. Door de pandemie kan de partij zijn/haar verplichtingen moeilijker uitvoeren. Uiteraard is een pandemie niet voorzienbaar.
Bovendien mag de omstandigheid die zich voordoet niet te wijten zijn aan de partij die zich beroept op de imprevisieleer. Met andere worden, de verandering in omstandigheden is ontoerekenbaar aan de partij die zich beroept op de imprevisieleer. Er mag deze partij dus geen fout verweten worden.
De wet bepaalt echter dat tijdens deze heronderhandelingen de partijen hun verbintenissen moeten blijven nakomen. Het is dus niet zo dat er tijdens de heronderhandelingen geen contract meer bestaat tussen de partijen.
De partijen waartussen een contract is gesloten kunnen deze imprevisieleer onderling gaan toepassen. Wanneer er na een redelijke termijn nog steeds geen akkoord wordt bereikt of de andere partij weigert om deze imprevisieleer toe te passen, kan de rechter op verzoek van één van de partijen het contract aanpassen en het in overeenstemming brengen met hetgeen de partijen redelijkerwijze zouden zijn overeengekomen op het tijdstip van de contractsluiting indien ze op dat moment weet zouden gehad hebben van de nieuwe omstandigheden. Daarnaast kan de rechter ook beslissen om het contract geheel of gedeeltelijk te beëindigen op een datum die niet mag voorafgaan aan de verandering van de omstandigheden.
Echter kunnen partijen altijd de toepassing van de imprevisieleer uitsluiten bij het sluiten van het contract. Het is dus belangrijk dat u als partij erop toeziet dat deze imprevisieleer niet wordt uitgesloten in de algemene voorwaarden. Het is namelijk een leer die u kan beschermen tegen onvoorziene omstandigheden die u als partij in moeilijkheden kan brengen.
Belangrijk hierbij is dat de imprevisieleer wordt onderscheiden van overmacht. Bij overmacht is er sprake van omstandigheden die de partij onmogelijk maakt om zijn/haar verbintenissen uit te voeren. Voor de toepassing van de imprevisieleer is het voldoende dat de wijziging van de omstandigheden tot gevolg heeft dat de partij aanzienlijke moeilijkheden ondervindt bij de nakomingen van haar/zijn verbintenissen. De imprevisieleer is dus ruimer dan overmacht.
Contacteer ons indien u vragen zou hebben omtrent dit onderwerp.
Bron: Nieuw Burgerlijk Wetboek & Legal News