Schenkingen tussen echtgenoten zijn een veelgebruikt instrument binnen successieplanning in België. Een bijzonder kenmerk van deze schenkingen is dat ze ‘ad nutum’ herroepbaar zijn, wat betekent dat de schenker ze op elk moment en zonder enige verantwoording kan intrekken.
De term ‘ad nutum’ betekent letterlijk ‘op een wenk’ en verwijst naar het recht van de schenker om de schenking op elk moment en zonder enige motivering te herroepen. Dit principe geldt enkel voor schenkingen tussen echtgenoten voor de goederen die behoren tot hun eigen vermogen en die niet zijn opgenomen in het huwelijkscontract. De herroeping kan expliciet gebeuren via een formele verklaring, maar kan ook stilzwijgend plaatsvinden.
Dit herroepingsrecht is van openbare orde, wat betekent dat de schenkende echtgenoot er niet vooraf van kan afzien. Wel wordt aangenomen dat na een echtscheiding dit dwingende karakter verdwijnt en afstand doen van het herroepingsrecht mogelijk wordt.
De herroeping heeft terugwerkende kracht, waardoor de geschonken goederen opnieuw deel uitmaken van het vermogen van de schenker. Dit heeft gevolgen voor zowel de begiftigde als derden:
- Indien de begiftigde de goederen nog bezit, moet hij deze teruggeven.
- Indien de goederen intussen zijn vervreemd, kan de schenker een vordering instellen, afhankelijk van de omstandigheden.
- Bij roerende goederen geldt artikel 2279 van het (oud) Burgerlijk Wetboek, waardoor een derde te goeder trouw de eigendom kan behouden.
- Bij onroerende goederen kan de fiscus de overdracht belasten met registratierechten, op basis van de theorie van de ‘schijnbare overgang’.
Door een ontbindende voorwaarde in de schenkingsakte op te nemen, kan men de gevolgen van een latere herroeping juridisch beter kaderen.
Een schenking tussen echtgenoten kan nuttig zijn als tijdelijke successieplanning, bijvoorbeeld wanneer kinderen nog minderjarig zijn. Toch schuilt er een risico: als de langstlevende echtgenoot de schenking herroept zonder bijkomende maatregelen, kan dit leiden tot een hogere erfbelasting.
Mocht u vragen hebben omtrent dit topic, aarzel dan zeker niet om ons te contacteren.