Een wetsvoorstel van 16 september 2024 tracht de economische wereld enigszins milieubewuster te maken.
Het betreft meer bepaald de strengere aanpak van het fenomeen greenwashing. Het wetsvoorstel voorziet in de term groenwaspraktijken.
De term “groenwaspraktijken” is elke niet-verplichte boodschap of verklaring waarmee in commerciële communicatie ten onrechte wordt beweerd of gesuggereerd dat een product of een dienst een positieve dan wel geen milieu- of klimaatimpact heeft, minder schadelijk voor het milieu of het klimaat is dan andere producten of diensten, of mettertijd een betere milieu- of klimaatimpact heeft gekregen;”.
Het wetsvoorstel bevat verscheidene voorbeelden van greenwashing en de ernst ervan. Zo blijkt immers uit een onderzoek, gevoerd door de Europese Commissie in 2020, naar 150 milieuclaims die betrekking hadden op een breed scala van producten die op de EU-markt worden aangeboden, dat meer dan de helft daarvan (53,3 %) “vage, misleidende of ongefundeerde informatie verschaft over de milieukenmerken van producten” en dat ongeveer “40 % van de claims ongefundeerd was”.
Met dit wetsvoorstel wenst België ook aan deze problematiek tegemoet te komen. Zo wordt voorgesteld om:
- Greenwashing in alle gevallen als een oneerlijke handelspraktijk te beschouwen.
- Veel strengere straffen op te leggen.
Op greenwashing als misleidende handelspraktijk staat in België een boete van slechts 80.000 euro, terwijl de straf in Frankrijk kan oplopen tot twee jaar opsluiting en een boete van 300.000 euro. Met het oog op de bestrijding van groenwaspraktijken in ons land zou het optrekken van de boetes voor greenwashing alvast een niet te verwaarlozen ontradend effect kunnen hebben.
De indieners stellen dan ook voor om het maximumbedrag van de boete op 400.000 euro te brengen (50.000 euro zonder doorrekening van de opdeciemen), of 6 % van de jaarlijkse omzet. - Het nemen van specifieke maatregelen om groenwaspraktijken te verhinderen en in het bijzonder het invoerden van conformiteitsattest de aan strikte voorwaarden dient te voldoen van zodra een onderneming de claim inzake koolstofneutraliteit, alsook om het even welke andere vermelding van gelijkaardige strekking, wordt ingezet als verkoopargument.
Het wetsvoorstel voorziet in artikel 3 hierover het volgende:
Indien op het etiket of de algemene presentatie van een voor verkoop bestemd goed of voor verkoop bestemde dienst de koolstofneutraliteit van dat goed of van die dienst wordt geclaimd, of enige andere bewoordingen van gelijkaardige strekking worden vermeld, is de fabrikant van het goed of de verlener van de dienst verplicht om de volgende informatie openbaar en gemakkelijk raadpleegbaar te maken:
1° het overzicht van de rechtstreekse en onrechtstreekse koolstofuitstoot van het product of van de dienst;
2° een gedetailleerde en onderbouwde beschrijving van de overeenkomstig conformiteitscriteria ondernomen stappen, evenals van de vooropgestelde doelen, om
de koolstofuitstoot van het product of van de dienst te voorkomen, te verminderen of te compenseren.
De Koning bepaalt bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad de methodes voor de berekening van de koolstofbalans en de conformiteitscriteria voor de te ondernemen stappen.”
Het wetsvoorstel rechtvaardigt volgende maatregelen met onder meer volgende redenering:
Nu we noodgedwongen aankijken tegen enorme uitdagingen op het vlak van milieu en klimaat, en nu de burger, naargelang van zijn middelen, talrijke inspanningen levert, is het onaanvaardbaar dat ondernemingen zich op bedrieglijke wijze ten koste van de consument verrijken door slechts te doen alsof ze milieu- en klimaatverbintenissen aangaan. Op die manier wentelen ze de noodzakelijke inspanningen af op wie de kleinste verantwoordelijkheid voor de aangerichte schade draagt. Dat is een abnormale situatie, die een politiek antwoord vergt.
Het nut van dit wetsvoorstel wordt kort doch krachtig beschreven als volgt:
In afwachting dat de Europese besprekingen ter zake worden afgerond, kunnen deze drie maatregelen als extra hefbomen worden ingezet ter voorkoming van greenwashing, alsmede van het bedrog en de maatschappelijke onrechtvaardigheid die eruit voortvloeien.
In de utopie dat alle consumenten effectief milieubewuster winkelen en zij in die context behoed kunnen worden van misleidende verkoopstechnieken zoals greenwashing, kan er aldus wel degelijk een verschil gemaakt worden naar een (groenere) toekomst toe.
BRON: https://www.dekamer.be/kvvcr/showpage.cfm?section=/none&leftmenu=no&language=nl&cfm=/site/wwwcfm/flwb/flwbn.cfm?lang=N&legislat=56&dossierID=0224