De Katz-schaal speelt een centrale rol in de thuisverpleging in België en vormt een belangrijk juridisch en administratief instrument bij het vaststellen van de zorgbehoefte van patiënten. Deze schaal, zoals opgenomen in artikel 8 van de nomenclatuur van geneeskundige verstrekkingen, beoordeelt zes fundamentele activiteiten van het dagelijks leven: zich wassen, zich kleden, transfer en verplaatsingen, toiletbezoek, continentie en eten.
Voor elk van deze domeinen wordt de mate van zelfstandigheid van de patiënt beoordeeld van 1 (volledig zelfstandig) tot 4 (volledig afhankelijk). De schaal wordt gebruikt door zorgverleners, artsen en verpleegkundigen om een objectief en uniform beeld te schetsen van de fysieke toestand en dagelijkse beperkingen van de patiënt.
Juridisch gezien is dit belangrijk omdat het de basis vormt voor de toekenning van bepaalde vergoedingen, tegemoetkomingen of zorgbudgetten. De scores kunnen bijvoorbeeld bepalend zijn voor het recht op forfaitaire prestaties in de thuisverpleging of het verkrijgen van een verhoogde tegemoetkoming.
Voor het domein ‘zich wassen’ betekent een score 1 dat de patiënt zich volledig zelfstandig kan wassen, terwijl een score 4 inhoudt dat volledige hulp vereist is voor zowel boven- als onderlichaam. Dit principe herhaalt zich binnen elk domein, waarbij telkens het niveau van hulp wordt bepaald op basis van de concrete noden van de patiënt. Zo vereist bijvoorbeeld een score 3 bij ‘zich kleden’ gedeeltelijke hulp bij zowel het boven- als onderlichaam, terwijl een score 2 enkel hulp voor één van beide aanduidt. Ook bij verplaatsingen is het onderscheid cruciaal: een persoon die zich zelfstandig kan verplaatsen met een hulpmiddel krijgt een andere score dan iemand die volledig afhankelijk is van derden of bedlegerig is.
Op juridisch vlak is het essentieel dat de scores correct en objectief worden ingevuld, omdat fouten of onnauwkeurigheden kunnen leiden tot verkeerde inschattingen van de zorgnood en zodoende kunnen leiden tot een onterechte uitbetaling door het RIZIV aan de verpleegkundige.
Bij betwisting kan een correcte toepassing van de Katz-schaal voor de patiënt doorslaggevend zijn in administratieve of gerechtelijke procedures met het RIZIV.
De schaal biedt dus niet enkel een medische leidraad doch fungeert ook als een juridisch kader alwaar verpleegkundigen verantwoording dienen af te leggen.
In een context waarin de vergrijzing van de bevolking en de stijgende zorgnoden steeds prominenter worden, blijft de Katz-schaal een onmisbare standaard in de evaluatie van zorgbehoeftigheid, met belangrijke implicaties voor zowel zorgverleners als patiënten.
BRON:https://www.riziv.fgov.be/nl/professionals/individuele-zorgverleners/verpleegkundigen/verstrekkingen-door-verpleegkundigen/evaluatieschaal-katz