De ‘Europese Klokkenluidersrichtlijn’ van 23 oktober 2019, dient tegen uiterlijk 17 december 2021 te worden omgezet naar het Belgisch recht. Dit zal voor heel wat ondernemingen belangrijke gevolgen met zich meebrengen.
Het doel van de richtlijn is om gemeenschappelijke minimumnormen vast te stellen voor de bescherming van melders van inbreuken op het Unierecht, bv. inbreuken inzake overheidsopdrachten, financiële diensten, productveiligheid, voedselveiligheid, milieubescherming, gegevensbescherming etc.
De vrees voor vergeldingsacties weerhoudt momenteel veel mensen om een inbreuk te melden, de richtlijn wil een kader creëren om dergelijke meldingen laagdrempeliger te maken.
De richtlijn dient nog omgezet te worden in de Belgische wetgeving, dus het is voorlopig nog afwachten hoe de Belgische wet er zal uitzien.
Wij lichten hieronder evenwel de belangrijkste punten van de richtlijn voor u toe:
-
- Werkgerelateerde context
De klokkenluider die beschermd wordt door de richtlijn, moet de informatie hebben verkregen in een werkgerelateerde context. Het toepassingsgebied wordt ruim geïnterpreteerd. Het gaat niet alleen om werknemers of ambtenaren, maar ook sollicitanten, leveranciers, voormalig werknemers, zelfstandigen, aandeelhouders, bestuurders, stagiairs, …
Een uitzondering bestaat evenwel voor advocaten, daar zij door een melding te doen hun beroepsgeheim zouden schenden.
-
- Interne meldingskanalen
Ondernemingen in zowel de private als publieke sector die minstens 50 werknemers te werk stellen, moeten verplicht in interne meldingskanalen voorzien. Deze kanalen moeten het mogelijk maken om de melding schriftelijk of mondeling te doen en dienen de vertrouwelijkheid van de identiteit van de werknemer te garanderen. Hoe het intern meldingskanaal er moet uitzien, wordt niet nader gespecifieerd. Het kan bijvoorbeeld een e-mailadres zijn, een softwareplatform, …
-
- Externe meldingskanalen
Daarnaast zullen de lidstaten ook een onafhankelijk extern meldingskanaal moeten opzetten. Er bestaat geen verplichting voor de melder om een inbreuk eerst via het intern meldingskanaal te melden, al dienen de lidstaten melders hiertoe wel aan te moedigen.
-
- Publieke openbaarmaking
De klokkenluider kan er in bepaalde gevallen voor kiezen om een inbreuk openbaar te maken. In dat geval zal hij bescherming genieten, op voorwaarde dat er een gegronde vrees bestaat voor represailles.
-
- Bescherming van melders
Als een klokkenluider een melding doet die binnen die binnen het toepassingsgebied van de richtlijn valt, geniet hij bescherming. Zo zal de werknemer niet kunnen geschorst of ontslagen worden, geen financiële sanctie of negatieve beoordeling kunnen krijgen etc.
De melder kan tevens geen schending van het bedrijfsgeheim of inbreuk op een geheimhoudingsovereenkomst verweten worden.
Zoals vermeld, dient te richtlijn te worden omgezet in een Belgische wet tegen uiterlijk 17 december 2021. België heeft voorlopig nog geen wetgevend initiatief genomen, doch ondernemingen doen er best aan om zich tijdig voor te bereiden.
Indien u hierover vragen heeft of wenst dat wij u hierin begeleiden, aarzel dan niet ons te contacteren.