In de zorgsector spelen vertrouwensrelaties tussen zorgverleners en patiënten een cruciale rol. Wanneer een zorgverlener overstapt naar een andere praktijk of instelling, rijst vaak de vraag: mag hij/zij patiënten meenemen? Om discussies te vermijden wordt in overeenkomsten tussen zorginstellingen en zorgverleners vaak een niet-afwervingsbeding opgenomen.
Een niet-afwervingsbeding is een contractuele clausule waarin een zorgverlener zich verbindt om bij het verlaten van een praktijk, ziekenhuis of woonzorgcentrum geen patiënten mee te nemen oftewel ‘af te werven’. Het niet-afwervingsbeding is in België niet expliciet wettelijk geregeld voor de zorgsector, maar het wordt aanvaard onder het algemeen contractenrecht. Een instelling of praktijk mag haar patiëntenbestand immers beschermen tegen oneerlijke concurrentie om alzo de investeringen te beschermen die zijn gedaan om relaties op te bouwen.
Een niet-afwervingsbeding moet weliswaar beperkt zijn in de tijd -doorgaans wordt maximaal 2 jaar aanvaard- én moet het recht voor de keuze van de patiënt respecteren.
Zo bepaalt artikel 6 van de wet betreffende de rechten van de patiënt dat de patiënt recht heeft op vrije keuze van de beroepsbeoefenaar en recht op wijziging van deze keuze behoudens, in beide gevallen, beperkingen opgelegd krachtens de wet. Dit heeft tot gevolg dat 1) een patiënt altijd zelf mag beslissen om van zorgverlener te veranderen en 2) een beding nooit mag verhinderen dat patiënten hun vertrouwde zorgverlener volgen.
Dit artikel is van openbare orde waardoor er contractueel niet van af kan worden geweken.
Een beding die op algemene wijze afwerving verbiedt is bijgevolg in se nietig omdat dit de keuzevrijheid van de patiënt inperkt en dus strijdig is met de openbare orde. Vandaar dat, conform de vigerende rechtspraak, een niet-afwervingsbeding enkel betrekking mag hebben op onrechtmatige afwerving -lees: actieve ronseling.
De sanctie voor een niet legitiem niet-afwervingsbeding is de nietigheid of matiging zodat deze wel rechtsgeldig wordt.
In de praktijk merken we dat het niet-afwervingsbeding vaak verkeerd wordt gestipuleerd waardoor deze niet rechtsgeldig is. Dit kan uiteraard zorgen voor vervelende situaties.
Mocht u vragen hebben over dit topic, aarzel dan zeker niet om ons te contacteren.