Wanneer een vennootschap geconfronteerd wordt met een klant in faillissement, rijst vaak de vraag of de reeds afgedragen BTW op onbetaalde facturen kan worden gerecupereerd. In een recent arrest van 20 juni 2025 oordeelde het Hof van Cassatie over een situatie waarin een architectenbureau een schuldvordering als oninbaar beschouwde op basis van een attest van de vereffenaar. Dat attest gaf aan dat er voor gewone schuldeisers geen uitbetaling zou volgen.
Het bureau vroeg bijgevolg om teruggaaf van de BTW die eerder op deze prestatie was voldaan.
De administratie weigerde die teruggaaf omdat er geen verbeterend stuk, zoals bijvoorbeeld een creditnota, aan de klant werd uitgereikt. Zij baseerde zich op artikel 79, §1 van het BTW-wetboek en artikel 4, §1 van het koninklijk besluit nr. 4, alwaar bepaald wordt dat zulk verbeterend document vereist is voor een geldige BTW-teruggaaf.
Het Hof van Cassatie bevestigde echter het arrest van het hof van beroep te Gent, dat die formele voorwaarde in dit specifieke geval buiten toepassing liet. Volgens het Hof is een dergelijke strikte interpretatie van de nationale regelgeving in strijd met het doel en de draagwijdte van het Unierecht. De Europese BTW-richtlijn verlangt immers dat de belasting wordt geheven op de werkelijk ontvangen tegenprestatie. Wanneer objectief vaststaat dat betaling definitief uitblijft, moet BTW-teruggave mogelijk zijn, zelfs zonder verbeterend stuk.
Deze uitspraak bevestigt dat het recht op teruggaaf niet verloren mag gaan louter door het ontbreken van een formeel document, wanneer andere objectieve bewijsmiddelen duidelijk aantonen dat er geen betaling meer zal volgen. Het arrest draagt bij aan een rechtvaardigere BTW-praktijk waarbij de economische realiteit zwaarder doorweegt dan administratieve formaliteiten. Ondernemingen die geconfronteerd worden met oninbare vorderingen kunnen zich voortaan beroepen op het Unierecht wanneer de nationale regels teruggaaf in de weg lijken te staan.BRON: ECLI:BE:CASS:2025:ARR.20250620.1N.12